Τι κρύβει ο τρίτος θάλαμος στον τάφο της Αμφίπολης

Στον τρίτο θάλαμο υπάρχει ένα κενό από τον θόλο και μέχρι το ύψος της άμμου κι έτσι για πρώτη φορά οι ανασκαφείς είχαν αντίληψη του
τέταρτου διαφραγματικού τοίχου, αλλά και της κατάστασης στην οποία βρίσκεται ο τρίτος θάλαμος. Μόλις καταφέρουν να αδειάσουν τις επόμενες ημέρες μέρος των χωμάτων από τον τρίτο θάλαμο, ίσως υπάρξουν τα πρώτα δείγματα γαιτο εάν υπάρχει και επόμενος χώρος ή αν αυτός είναι ο ταφικός θάλαμος και βρίσκεται εκεί ο νεκρός.

Στον τρίτο διαφραγματικό τοίχο εντόπισαν περιθύρωμα ιωνικού ρυθμού, άρα πιθανότατα, από κάτω υπήρχε ή υπάρχει ακόμα θύρα. Οι προηγούμενοι δύο τοίχοι είχαν επιστύλια, και πάλι ιωνικού ρυθμού, τα οποία στηρίζονταν από τους υπερκείμενους κίονες.

Κάτω από τα επιστύλια με την αφαίρεση των χωμάτων παρουσιάστηκαν δύο θυριαία ανοίγματα, ένα από κάθε τοίχο, τα οποία δεν είχαν θύρες.

Καλύπτονταν και τα δύο από σφραγιστικούς τοίχους που είχαν κατασκευαστεί μπροστά τους.

Η ύπαρξη περιθυρώματος - κάτι αντίστοιχο με τις σημερινές 'κάσες' στις πόρτες, υποδηλώνει πιθανότατα θύρα, η οποία θα πρέπει να ανήκει στον ταφικό θάλαμο, εκεί όπου είχε τοποθετηθεί ο νεκρός με τα κτερίσματά του.

Οι ειδικοί επιστήμονες μπήκαν στον τρίτο θάλαμο, από το μικρό άνοιγμα που υπάρχει ψηλά στον διαφραγματικό χώρο. Όπως διαπίστωσαν, ο θάλαμος είναι γεμάτος χώμα, σαν τους δύο προηγούμενους και οι τοίχοι είναι και αυτοί επενδυμένοι με μάρμαρο από τη Θάσο, ό,τι ισχύει και για τους δύο προηγούμενους θαλάμους.

Επειδή πάντως, δεν είναι δυνατόν να διαπιστωθεί η ευστάθεια του τέταρτου τοίχου, και καθώς οι λίθοι της οροφής φαίνονται και αυτοί καταπονημένοι, οι επιστήμονες προτείνουν να γίνουν συγκεκριμένες υποστυλώσεις ώστε να μην υπάρξουν προβλήματα και κίνδυνοι από την αποχωμάτωση.

Επίσης, λόγω των ειδικών συνθηκών αερισμού - που δεν υπάρχει - είπαν, πως δεν είναι δυνατόν να εργάζονται πάνω από δύο άτομα τη φορά, ώσπου να δημιουργηθεί μεγαλύτερος χώρος με τις αποχωματώσεις.

Τι μπορεί να "κρύβεται" στον τρίτο θάλαμο

Ο τέταρτος τοίχος που εντοπίστηκε με την είσοδο στον θάλαμο, δεν έχει ακόμα αποκαλύψει τα μυστικά του, καθώς είναι γεμάτος με χώμα.

Όσο προχωρά η ανασκαφή, θα φανεί αν ο ίδιος έχει κάποιο άνοιγμα, που πιθανότατα οδηγεί σε άλλον χώρο, όπως και τι κρύβεται στον συγκεκριμένο θάλαμο, ο οποίος φαίνεται να είναι τετράγωνος, με διαστάσεις 4,5 επί 4,5 - οι υπολογισμοί για το μήκος είναι πρόχειροι, αφού οι μηχανικοί δεν έχουν καταφέρει να μετρήσουν με ακρίβεια λόγω συνθηκών.

Εφόσον πάντως αποτελεί τον κυρίως ταφικό θάλαμο, θα πρέπει να βρεθεί κάποια κτιστή κατασκευή, μέσα στην οποία θα είχε τοποθετηθεί ο νεκρός και τα κτερίσματά του, ώστε να είναι ανέγγιχτοι από το χώμα που τοποθετήθηκε μετά, εφόσον αυτό ισχύει.

Σε κάθε περίπτωση, δεν αποκλείεται να βρεθεί σαρκοφάγος με τη λάρνακα που θα έχει τα οστά, μπορεί να είναι και κάποιο αγγείο, και τα κτερίσματα.

Αν όλα είναι στη θέση τους, από τα οστά και τα κτερίσματα θα μάθουμε πολλά για το φύλο και την ηλικία του νεκρού, και για τη χρονολόγηση του τάφου. Αγγεία και νομίσματα εκείνης της εποχής, μπορούν να δώσουν ακριβέστατες πληροφορίες. Ευρήματα όπως τοιχογραφίες, μπορεί να προκύψουν και από κάποιον τοίχο του δεύτερου ή του τρίτου θαλάμου.
Οι πρώτες φωτογραφίες από τον τρίτο θάλαμο του τάφου της Αμφίπολης:

Σύμφωνα με την Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία οι 13 επικρατέστεροι, πιθανοί, «ένοικοι» του τάφου είναι οι εξής:

Ολυμπιάδα

Μητέρα του Μέγα Αλέξανδρου, σύζυγος του Φιλίππου και κόρη του βασιλιά των Μολοσσών Νεοπτόλεμου. Η Ολυμπιάδα είχε υπό την προστασία της την σύζυγο του Μεγάλο Αλεξάνδρου Ρωξάνη και τον εγγονό της Φίλιππο, όταν επέστρεψε από την Ήπειρο στη Μακεδονία το 317 π.Χ. με στρατό.

Υστερα από επτάμηνη πολιορκία του Κάσσανδρου στην Πύδνα θανάτωσε τον νόθο γιο του Φιλίππου, τον Αριδαίο. Ο Κάσσανδρος την ανάγκασε σε συνθηκολόγηση, τους όρους της οποίας, όμως, δεν σεβάστηκε και τη δολοφόνησε με λιθοβολισμό το 316 π.Χ., ενώ κράτησε στα χέρια του τη Ρωξάνη και τον μικρό Αλέξανδρο που θα δολοφονήσει πέντε χρόνια μετά στην Αμφίπολη.

Ο τάφος της εικάζεται ότι είναι στην Τούμπα της Πύδνας και δεν έχει ανασκαφεί.

Οι ναύαρχοι του Αλέξανδρου Ανδροσθένης, Λαομέδοντας και Νέαρχος

Με την Αμφίπολη συνδέονται τρεις ναύαρχοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου: Ο Ανδροσθένης και ο Λαομέδοντας που γεννήθηκαν εκεί και ο Νέαρχος που γεννήθηκε ή εξορίστηκε στην Αμφίπολη.

Ο Λέων της Αμφίπολης, σύμφωνα με μια θεωρία στήθηκε για τον Νέαρχο ή τον Λαομέδοντα, αλλά και τον Άγνωνα, έναν αιώνα πριν για να τιμηθούν οι χιλιάδες Αθηναίοι νεκροί. Αλλη άποψη θέλει το άγαλμα αυτό να συμβολίζει τη δόξα της Αμφίπολης, αλλά την ίδια ώρα ενδείξεις στη βάση του θέλουν τον Λέοντα να συνδέεται άμεσα με τον τάφο και τον νεκρό του.

Κάσσανδρος

Ο Κάσσανδρος, γιος του Αντίπατρου, δεν ακολούθησε τον στρατό του Αλεξάνδρου στην Ασία, αλλά έμεινε με τον πατέρα του στη Μακεδονία.Συγκρούεται με τον Πολυσπέρχοντα αλλά τελικά συμμαχεί μαζί του, όταν εκείνος δολοφονεί τον άλλο γιο του Αλέξανδρου, τον Ηρακλή.

Το 311 π.Χ. δολοφονεί τον διάδοχο Αλέξανδρο και τη Ρωξάνη, που είναι φυλακισμένοι στα χέρια του. Πέθανε από υδρωπικία το 279 π.Χ.

Πολυσπέρχων

Στρατηγός του Φιλίππου και του Αλέξανδρου. Επέστρεψε στην Ελλάδα από την Ασία το 324 π.Χ. -μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου- και τοποθετήθηκε από τον Αντίπατρο επίτροπος του κράτους αντί του γιου του, Κάσσανδρου.

Φίλιππος Β'

Με δεδομένο ότι κάποιοι δεν δέχονται πως ο τάφος του Φιλίππου του Β' βρίσκεται στη Βεργίνα και ότι ορισμένοι άλλοι πιστεύουν ότι υπάρχει και δεύτερο μνημείο για τον Φίλιππο, θεωρουν ότι ενδεχομένως ο τύμβος Καστά να έχει χτιστεί για εκείνον.

Ηρακλής

Γιος του Αλέξανδρου που δολοφονήθηκε με τη μητέρα του, την Περσίδα Βαρσίνη.

Αλέξανδρος Δ'

Ο δωδεκάχρονος γιος του Αλέξανδρου και της Ρωξάνης δολοφονήθηκε μαζί της. Αν ο τάφος του βρίσκεται στη Βεργίνα, κάποιος τον έθαψε εκεί «πετώντας» το πτώμα της μητέρας του.

Μέγας Αλέξανδρος

Η Αμφίπολη είναι η πόλη από την οποία απέπλευσε για την Ασία. Ωστόσο δεν αναφέρεται κάτι σχετικό στην ιστοριογραφία και θεωρείται βέβαιο πως ο τάφος του βρίσκεται στην Αλεξάνδρεια, αφού πρόσωπα όπως ο Καίσαρας τον έχουν επισκεφθεί και τον έχουν δει. Κάποιοι, ωστόσο, επιμένουν ότι έχει μεταφέρει τα οστά του στην Αμφίπολη η Ολυμπία, άλλοι υποστηρίζουν ότι πρόκειται για κενοτάφιο που «περιμένει» να τον δεχθεί, ενώ άλλοι για έναν δεύτερο τάφο μνημείο προς τιμήν του.

Πολυάνδριο Ηρώο ή Κενοτάφιο

Η άποψη αυτή ενισχύεται από τις διάφορες επιρροές στην κατασκευή του μνημείου και από το μέγεθός του. Κυρίως η ιδέα υποβάλλεται από τη θέση της Αμφίπολης ως μήλον της έριδος μεταξύ Αθηναίων, Σπαρτιατών και Μακεδόνων, που όταν δεν πολεμούν συμμαχούν έστω προσωρινά μεταξύ τους.

Από την ειρήνη του Νικία το 421 π.Χ. έως την εποχή που χρονολογείται ο τάφος μεσολαβεί πάνω από ένας αιώνας, αλλά ο χώρος φιλοξενεί αντικείμενα από διαφορετικές εποχές.

Οι υποστηρικτές αυτής της άποψης εστιάζουν στις μαρτυρίες του αυτόπτη Θουκυδίδη που αναφέρει πως στην πόλη στήθηκε μνημείο και καθιερώθηκαν ετήσιοι αγώνες προς τιμήν του.

Ηφαιστίωνας

Η άποψη ότι ο τάφος ανήκει στον Ηφαιστίωνα υποστηρίζεται από τον καθηγητή Ιστορίας Θεόδωρο Μαυρογιάννη. Ο τάφος χτίστηκε το 325 π.Χ. κατά παραγγελία του Μεγάλου Αλεξάνδρου για τον Ηφαιστίωνα.

Ρωξάνη

Η Περσίδα σύζυγος του Αλέξανδρου έγινε μητέρα του γιου του το 323 π.Χ. αφού ο Αλέξανδρος είχε πεθάνει. Η Ρωξάνη αρχικά είχε καταφύγει στην Ηπειρο για να σωθεί από τους επιγόνους, ενώ αργότερα πήγε στην Αμφίπολη, όπου δολοφονήθηκε από τον Κάσσανδρο μαζί με τον γιο της το 310 π.Χ.

Αντίγονος, ο Μονόφθαλμος

Ο Αντίγονος, στρατηγός του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ανακηρύχθηκε βασιλιάς το 306 π.Χ. Ήταν κυβερνήτης της Φρυγίας όταν έγινε σατράπης της. Συγκρούστηκε με τον Περδίκκα, συμμάχησε με τον Αντίπατρο και αρνήθηκε να αναγνωρίσει την ηγεμονία του Πολυσπέρχοντα που τον διαδέχτηκε.

Με τον θάνατο του Περδίκκα -το 321 π.Χ. - ανέλαβε τη Μικρά Ασία και τη Συρία μαζί μέχρι την ενηλικίωση του γιου του Αλέξανδρου. Η ειρήνη του 311 π.Χ. ανατράπηκε όταν ο Κάσσανδρος δολοφόνησε τη Ρωξάνη και τον γιο της. Το 306 π.Χ. ανακηρύχθηκε διάδοχος του Αλέξανδρου μετά την κατάληψη της Κύπρου και απαίτησε από τον Κάσσανδρο τη Μακεδονία.

Οι άλλοι τρεις διάδοχοι -Κάσσανδρος, Σέλευκος, Πτολεμαίος- τον νίκησαν στη Μάχη της Ιψού το 301 π.Χ. Ήταν ήδη ογδόντα ενός χρόνων και τάφηκε με βασιλικές τιμές. Το 294 π.Χ. ο γιος του Δημήτριος ο Πολιορκητής διεκδικεί τη Μακεδονία που ελέγχει ο οίκος των Αντιγονιδών ως την κατάκτησή της από τους Ρωμαίους το 168 π.Χ.

Φίλιππος ο Αριδαίος

Γιος του Φιλίππου που μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου ανακηρύχτηκε βασιλιάς από τον μακεδονικό στρατό ως Φίλιππος Γ' της Μακεδονίας υπό την εποπτεία του Περδίκκα. Δολοφονήθηκε από τους στρατιώτες που αυτομόλησαν προς την Ολυμπιάδα. Τα οστά του μεταφέρθηκαν από τον Κάσσανδρο στις Αιγές.

Πηγή: Κορυφώνεται η αγωνία για το «μεγάλο μυστικό» της Αμφίπολης -Ποιοι είναι οι 13 πιθανοί «ένοικοι» του τάφου